Er is niet genoeg geld opzij gelegd om de definitieve opslag van radioactief afval te kunnen betalen uit het zogeheten Waarborgfonds Eindberging. In dit fonds zit 119 miljoen euro, terwijl 2,23 miljard euro nodig is. Daarmee is de opslag van radioactief afval een financieel risico geworden. De komende honderd jaar blijft het kernafval in Zeeland, want in het jaar 2130 is er volgens de regering genoeg geld om de eindberging te betalen.
Het valt ons op dat de regering het vooral heeft over kerncentrales en zwijgt over hoe gezorgd gaat worden voor een veilige, permanente opslag van kernafval. In Zeeland staat de bovengrondse opslag van radioactief afval bij de Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval (COVRA). Het regeringsbeleid komt erop neer dat het kernafval daar nog zo’n honderd jaar blijft.[1] De regering gaat er blijkbaar van uit dat de Zeeuwen dit zonder meer aanvaarden. Maar is dat wel zo?
Daar komt nog bij dat geld hier een doorslaggevende rol speelt. De werkelijke reden voor de termijn van honderd jaar is een financiële. Er wordt te weinig geld opzij gelegd om de definitieve berging van kernafval te kunnen betalen. Het fonds voor de eindberging is de afgelopen vijf jaar gegroeid van 89 naar 119 miljoen euro, terwijl de berekende kosten van de eindberging gestegen zijn van 2 naar 2,23 miljard euro. [2] [3] In vijf jaar tijd is 30 miljoen euro extra gereserveerd voor de eindberging, terwijl de kosten daarvan naar verwachting met 230 miljoen euro zullen stijgen. Dit verschil moet bijgepast worden met opbrengsten uit beleggingen. Maar hoe kan de regering weten of deze opbrengsten op de lange termijn alleen maar zullen stijgen? Daarvoor geeft de regering geen argumenten en dat is dan ook de reden dat de eindopslag van kernafval een financieel risico is. De komende honderd jaar blijft het kernafval in Zeeland, want in het jaar 2130 is er volgens de regering genoeg geld om de eindberging te betalen.
Overigens, twee derde van de kosten van de eindberging is nodig voor de opslag van hoogradioactief afval van vooral de kerncentrale Borssele.[4] Het zou voor de hand liggen dat de exploitant van de kerncentrale Borssele het hier genoemde tekort grotendeels zou moeten betalen. Maar zo is het niet geregeld en daarom is hier sprake van een verborgen subsidie voor de kerncentrale.
Kerncentrales veroorzaken radioactief afval dat een miljoen jaar gevaarlijk blijft.[5] De vraag is hoe na deze periode van honderd jaar bovengrondse opslag een veilige opslag gedurende de resterende 999.900 jaar gewaarborgd wordt. Of het verantwoord is om kernafval te produceren zonder dat een oplossing bestaat voor een veilige eindberging, ook daarover zwijgt de regering al tientallen jaren. Blijkbaar is het uitgangspunt dat de verantwoordelijkheid voor de definitieve opslag doorgeschoven mag worden naar toekomstige generaties. Is dat ethisch verantwoord?
Al deze onderwerpen komen aan bod in het rapport: ‘Plannen opslag kernafval in Zeeland en Noord-Nederland, een overzicht van 1960 tot 2023’.
[1] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/plenaire_verslagen/detail/2022-2023/37, 20 december 2022.
[2] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/straling/documenten/kamerstukken/2017/06/29/aanbieding-beantwoording-vragen-van-de-europese-commissie-over-het-nationale-programma-radioactief-afval, 29 juni 2017.
[3] https://www.covra.nl/app/uploads/2023/05/COVRA-jaarrapport-2022.pdf, 9 mei 2023.
[4] http://www.covra.nl/downloads, Jaarrapport 2013, p 26.
[5] http://www.bmu.de/files/pdfs/allgemein/application/pdf/endfassung_sicherheitsanforderungen_bf.pdf , juli 2009; https://www.bge.de/de/endlagersuche/.